Eylemlerinizin adresleri TÜSİAD, MÜSİAD, Türkiye İhracatçılar Meclisi, Zorlu Holding, SOCAR… Bu şirketlerle İsrail arasında nasıl bir bağ var?

İsrail’in varlığını mümkün kılan yalnız Batılı emperyalistler değil, Türkiye’den yerli-milli sermayedarlar aynı zamanda. İsrail-Türkiye arasında 9,5 milyar dolarlık bir ticaret hacmi var. İşgalci, çelikten tekstile ve meyve-sebzeye, birçok ihtiyacını Türkiye’den karşılıyor. Petrolün yüzde 65’ini Azerbaycan şirketi SOCAR’dan alıyor, bu petrol Türkiye üzerinden taşınıyor.

Yalnız ihracat da değil, ithalat da sürüyor. İsrail’den en çok alınan ürünlerden biri işlenmiş petrol.

Erdoğan’ın “beş babayiğitten biri” diye andığı Zorlu Holding üç enerji santraliyle siyonist işgal yerleşimlerini aydınlatıyor. MÜSİAD üyesi İÇDAŞ soykırımcılara tonlarca çelik satıyor, TÜSİAD üyesi Limak Holding çimento gönderiyor. Ve daha bildiğimiz bilmediğimiz niceleri tabii…

Bu toprakların emeğini sömürerek ceplerini dolduranlar şimdi de soykırım rantına ortak olarak servetini büyütüyor. “Bu kanlı ticaret durmadan Filistin özgürleşmez” diyoruz kısaca.

Haliyle araştırmalarımızı sürdürüyor ve bunları duyurmayı, soykırımın Türkiye’den ortaklarına işaret etmeyi kendimize bir görev biliyoruz. Örneğin, Zorlu Holding’in İsrail’in savaş makinelerine enerji sağladığını ifşa ettikten sonra holding bünyesindeki markaları da paylaşmıştık. İnsanlar “Yıllarca boykot ettiğimiz yabancı teknoloji markalarının alternatifi olarak Vestel’i önerirlerdi, Vestel de Siyonistmiş” diye hayıflandılar. Veya yerli otomotiv alternatifi olarak gösterilen TOGG’un ortaklarından birinin Zorlu olduğu bilinmiyor.

2 Mayıs’taki İsrail’le ticaretin durdurulduğu açıklamasıyla, kendi ağızlarından bir kez daha işbirlikçi olduklarını dile getirdiler. Siyonistleri bunca zamandır beslediklerini, on binlerce Filistinlinin katledilmesine çanak tuttuklarını itiraf etmiş oldular. 2 Mayıs’taki açıklama yapılırken, 18 kişi keyfi gözaltı süreleriyle nezarette tutuluyorduk.

Dilan: Erdoğan’ın “Gazze’yi yeniden inşa edeceğiz” lafı boşa değil. Bekleme ve bundan çıkar sağlama gayesi var. Savaş ve soykırım sonrasında nasıl iş göreceklerini biliyorlar. Adresimiz bu yüzden belliydi hep. Çünkü düşman çok net! Sermaye ve onunla işbirliği yapan siyasi iktidar.

Şeyma: Biz meseleyi 7 Ekim’den itibaren değil, 1948’den, hatta daha öncesinden ele alıyoruz. İsrail sömürgeci emperyalist bir yapı ve onun varlığını mümkün kılan kaynakların kurutulmasını istiyoruz. Dünyanın her yerinde insanlar bunun için çabalarken biz de “İsrail’i kendi ülkemizden besleyen damarları keselim, siyasi, ekonomik, her alanda yalnızlaştıralım ki Filistin’de işgal soykırım dursun” diyoruz.

Filistin direniş örgütlerinin ve sendikalarının, Filistin halkının çağrısı da bu yönde: “Bizim için sokaklara çıkın ve İsrail’le ilişkilerin kesilmesini talep edin” diyorlar. “Filistin direnişinin buradaki sesiyiz” derken bunun sadece “Filistin’e özgürlük” demekle olmadığını biliyoruz. Bunun somut zeminde karşılığını düşününce, Filistin’le sahici dayanışmanın bu taleple mücadele yürütmek olduğuna inanıyoruz.

Dilara: Zorlu ve SOCAR kritik bir yerde duruyor. Zorlu, uluslararası hukuka aykırı yerleşim yerlerinde inşa ettiği enerji santralleriyle yüzde 7’lik bir enerjiyi tedarik ediyor. SOCAR ise Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattıyla Azerbaycan’dan bize gelen, sonra bizden oraya yollanan gaza aracılık ediyor. Bunlar kilit bağlar. Bunların yanısıra, İsrail’le ticarette yaş meyve-sebzede ilk sırada olmamız da önemli.

“Biz bu ticaret akışını kestiğimizde ne olacak ki?” diyenler var. Halbuki bu ilişkilerin kesilmesi İsrail’in teklemesini sağlayacaktır. Bunun uluslararası bir çağrı olduğunu unutmayalım, İngiltere’de başka, ABD’de başka bir kampanya yapılıyor. Herkes bunu yaptığında İsrail’in eli zayıflayacaktır. Bu da Filistin’deki direniş hareketine alan açmak demek.

Arif: İsrail’le yapılan ticaretin bir kısmı ne kadar kritikse, kalan kısmı o kadar stratejik. Elbette Batı emperyalizminin karakolu İsrail bize muhtaç değil. Bu karakol için Türkiye olsa olsa bir lojistik alan sadece. Temel sağlayıcı değil. Velev ki Türkiye çimentoyu kesti, İsrail başka yerden alamayacak mı, alacak. Ama Türkiye’ye muhtaçlığı boru hattında görüyoruz. Zorlu’nun elektriğiyle, SOCAR’ın doğalgaz boru hatlarıyla İsrail Türkiye’ye göbekten bağlı.

Sizin de etkinizle oluşan kamuoyu baskısı sonucu, 9 Nisan 2024’ten itibaren geçerli olmak üzere, İsrail’le ticaretin kısıtlanması kararı alındı. Bu ticaret kısıtlamasının ardından, 2 Mayıs’ta Ticaret Bakanlığı İsrail’le tüm ürünleri kapsayacak şekilde ithalat ve ihracatın durdurulduğunu açıkladı. “Hükümet bir yaptırım uygulamaya kalkıştığında İsrail-Türkiye bağını görmüş olacağız” demiştiniz. Son tablo bize ne söylüyor?

Eda: 2 Mayıs’taki İsrail’le ticaretin durdurulduğu açıklamasıyla, kendi ağızlarından bir kez daha işbirlikçi olduklarını dile getirmiş oldular. Siyonistleri bunca zamandır beslediklerini, on binlerce Filistinlinin topraklarından çıkarılıp çeşitli bölgelere sıkıştırılmasına ve katledilmesine çanak tuttuklarını itiraf etmiş oldular. 2 Mayıs’ta ithalat ve ihracatın durdurulduğuna dair açıklama yapılırken, aralarında benim de olduğum 18 kişi keyfi gözaltı süreleriyle nezarette tutuluyorduk. 18 kişi 1 Mayıs’ta gözaltına alındı ve 1 Mayıs haricinde 30 Mart ve 6 Nisan FİBG eylemleri dolayısıyla ifade verdi. Üç gün nezarette tutulduktan sonra aramızdan beş FİBG üyesi arkadaşımız cumhurbaşkanına hakaretten tutuklandı. FİBG’in Şişhane ve İstiklâl eylemlerinde attıkları slogan dolayısıyla tutuklandılar esasında.

Arif: Benim anladığım şu ki, Türkiye hükümetinin el artırma hamlesi, tabandan gelen bir talep de olduğu için, ticaret ambargosuydu. Türkiye bu kararı İsmail Haniyye ile görüşüp garantörlük teklifini netleştirmeden devreye sokmadı. Türkiye garantör olarak meselede aktif bir rol almak, bölgesel olarak güçlü bir özne olmak istiyor. Ama buna bir imkân bulamadığı söylenebilir. Yayınlanan kararla ilgili net çıktılar belli değil. Zaten ateşkese kadar alınmış bir karar olarak görünüyor. Ufukta ateşkes görünmeseydi girişecekleri bir şey değildi belli ki. FİBG gibi hareketlerin epey etkisi oldu, ama Zorlu’nun sağladığı elektrik ve SOCAR’ın ulaştırdığı petrol konusunda bir değişiklik yok.

Dilara: Yaptırım kararlarında birçok etkenle birlikte bizim de etkimiz olduğunu düşünüyorum. Fakat alınan kararları yeterli görmüyoruz. Çünkü ticareti durdurma kararı bir koşula bağlanmış durumda, o da insani yardımın Gazze’ye girmesi.

Ne İsrail’le ticaretin bu koşulla durdurulmasını yeterli görüyoruz –Filistin nehirden denize özgür olana dek bu yaptırım uygulanmalı– ne de yalnızca ticaret denmesini yeterli buluyoruz. Ticaret sözde bitse de ekonomik ilişkiler yerli yerinde. Zorlu ve SOCAR yoluna devam ediyor. Zaten bürokratik ve istihbarat ilişkileri NATO ve benzerleri aracılığıyla devam ediyor.

Şeyma: Başlarda hem hükümet hem patronlar bu rezil işbirliğini reddetti. Halktan birçok insan “Devlet ne yapsın, ticaret özel şirketlerin kararı” dedi. Kimi sermayedarlar arsızca “Ticaretimiz İsrail’le gözüküyor, ama aslında Filistinlilerle ticaret yapıyoruz” diyerek kendilerini aklamaya çalıştı. Kanlı işbirliğini aylarca utanmadan sürdürüp soykırıma ortak olduktan sonra yalanladıkları milyarlarca dolar hacmindeki ticareti itiraf ettiler.

Ayrıca, hükümet bu kararda açıkça Gazze’de ateşkes ve ardından iki devletli çözüm çabasında olduklarını da belirtti. Zaten kararı Filistin’in her karış toprağı işgalden arınana kadar değil, insani yardıma kadar sınırlayarak işgalcinin meşruiyetini tanırken, hâlâ utanmadan yüksek perdeden Netanyahu’ya kılıç sallamayı sürdürüyor Erdoğan.

Öte yandan, bir önceki kısıtlama kararı sonrası TÜİK’in ihracat verilerine baktığımızda da ilan edilenin aksine konfeksiyon, otomotiv, meyve-sebze gibi ihracat kalemlerinde ciddi yüzdelerle net artışlar gördük. Bu sebeple ticareti geçici durdurma kararının gerçekten tam mânâsıyla uygulanacağına güvenmiyorum. Uluslararası haber kaynaklarında da üçüncü ülkeler üzerinden farklı limanlara uğranarak İsrail’e sevkiyatı sürdüren şirketler olduğu iddiaları gündemde. İşgalciyle pazarlığı kabul etmiyoruz, alınan her kararın takipçisiyiz.

Milyar dolarlık kirli işbirliklerini kendi ağızlarıyla itiraf edenler, soykırıma ortak olanlar beş yoldaşımızı tutuklamakla sesimizi kesmeye çalışıyor. Geleceğimizi çalan bu sermaye düzenine karşı 1 Mayıs’ta Taksim’e yürümek suç olmadığı gibi, bu toprakların emekçilerinden çaldıklarıyla siyonist ranta ortak olan işbirlikçileri ifşa etmek de suç değil.

Kısıtlama kararlarına gelene dek sizin aylarca reddedilen ithamlarınız sonuçta kabul edildi. Bir anlamda haklılığınız devlet nezdinde de onaylanmış oldu. 1 Mayıs’taki tutuklamalara buradan bakınca ne söylersiniz?

Arif: Hükümet seçimde aldığı yenilginin ve pek de yönetemediği “İsrail’le ticaret” meselesinin faturasını elbette ki bu konuda en aktif ve tehlikeli gruba, yani devrimcilere kesiyor. Devrimcilerin gerekli kamuoyunu üretemediği ve tabandan gelen bir kalkanı olmadığı üzücü şekilde ortaya çıkıyor.

Eda: Ticareti durdurma kararının 1 Mayıs gözaltılarının hemen ardından ve beş arkadaşımızın tutukluluklarından hemen önce yapılmış olması, bu beş kişinin iktidarın kendi tabanı tarafından sahiplenilmeyecek sosyalist üniversiteli gençler olması, yine bu gençlerin halihazırda 1 Mayıs gözaltılarıyla tutuklanmış olmaları iktidarın iyi hazırlanmış bir hikâye kurguladığını gösteriyor.

Dilara: FİBG’in attığı taşın yankısı duyuluyor, bunun faturasını da aramızdan seçtikleri beş öğrenciye kesmeye çalışıyorlar. Açıkçası, Filistin direnişinin sesini bu topraklarda yükseltmenin tutukluluğa sebep olması birçok tanıdığımı şaşırttı, ama “kudretlidir durumumuz” diyebilirim.

Şeyma: Dilan dahil olmak üzere, beş yoldaşımız eylemlerimiz sebebiyle sorgulandı. Sonrasında “Katil İsrail, işbirlikçi Erdoğan” sloganı sebep gösterilerek cumhurbaşkanına hakaret suçuyla tutuklandılar. Daha önce başka beş arkadaşımız ticaret bakanlığı eylemimiz sonrasında aynı suçlamayla sorgulanmış, ancak yoğun kamuoyu desteğiyle beraber serbest bırakılmışlardı. Böyle bir fiili meşruiyet zemininde hareketimizi sürdürürken doğrudan FİBG eyleminden tutuklamanın tepki çekeceğini bildiklerinden başka bir sebeple alıp yine aynı mesele ile yargıladılar. Dilara’nın dediği gibi, eylemlerimiz muktedirleri öyle rahatsız etmiş ki, aramızdan birilerine bunun cezasını kesme telaşındalar.

Milyar dolarlık kirli işbirliklerini kendi ağızlarıyla itiraf edenler, Gazze yerle bir olana kadar yaptırım uygulamayarak soykırım suçuna ortak olanlar bugün “Tek bir Filistinlinin canı kanlı servetinizden değerlidir” diyen beş yoldaşımızı tutuklamakla sesimizi kesmeye çalışıyor. Hepimiz aylarca bu sözü beraber yükselttik, suçsa hepimizi alsınlar. Ancak, geleceğimizi çalan bu sermaye düzenine karşı 1 Mayıs’ta Taksim’e yürümek suç olmadığı gibi, bu toprakların emekçilerinden çaldıklarıyla siyonist ranta ortak olan işbirlikçileri ifşa etmek de suç değil.

İsrail’le ekonomik ilişkilerin kesilmesi FİBG’in taleplerinden biriydi. Bundan sonraki talepleriniz ne? Eylemleriniz nasıl devam edecek?

Arif: Türkiye henüz işgal devletiyle tüm ilişkilerini, NATO kaynaklı askeri ittifakını ve ticaretini süresiz bir şekilde bitirmiş değil. Filistin’in özgürlüğü için Türkiye’nin İsrail’le tüm ilişkileri kesilene kadar taleplerimizi bu yönde yenileyeceğiz.

Şeyma: Taleplerimiz İsrail’e süreli değil kesintisiz ambargo uygulanması; ticari, bürokratik, askerin ilişkilerin kesilmesiyle her alanda yalnızlaştırılması; işgal yerleşimlerindeki yerli yatırımların geri çekilmesi. Mesela Zorlu Holding’in enerji santrallerinin kapatılması, İsrail’i Türkiye topraklarında koruyan Kürecik ve İncirlik üslerinin kapatılması, BTC boru hattıyla Azerbaycan petrolünün Türkiye’den taşınmasına son verilmesi. Talepleri değişen konjonktüre göre yenileyerek, en önemlisi Filistin direnişi nereye işaret ederse oradan yürüyerek eylemlerimizi sürdüreceğiz.

İsrail-Türkiye arasında çok ciddi bir tohum ticareti ilişkisi var. Türkiye’de kullanılan tohumların çok büyük bölümü İsrail’den ithal ediliyor. Yani ekoloji hareketlerinin de pek çok açıdan Filistin için ses çıkarabileceği noktalar var. Ancak, bunu gündem eden ne bir çevreci hareket var ne doğru düzgün bir tepki.

İsrail’e çimento taşıyan Limak Holding Türkiye’deki kamu ihalelerinin de çoğunu alan şirketlerden biri. İsrail’de enerji yatırımları olan İÇDAŞ, Akbelen ormanlarındaki ağaçları kesip İkizköy’ü maden sahasına çeviren şirket…

Greta Thunberg Filistin’le dayanışma gösteren figürlerden biri. Bu nedenle tepki de aldı Batı kamuoyundan. Filistin’deki soykırımla ekokırımın ayrı düşünülemeyeceğini söyleyen Thunberg, “Uluslararası dayanışma olmadan iklim adaleti olamaz” demişti. Siz bu meseleye nasıl bakıyorsunuz?

Arif: İsrail Filistin’de büyük bir ekolojik yıkım da yaratıyor elbet. Tarım arazileri yerleşim bölgelerine açılıyor. İsrail’in hektarlarca zeytin ve limon ağacını yaktığı biliniyor. Avrupa’daki Yeşiller kuvvetli olduğu için ekolojik bağlamda Filistin önemli bir gündem olabiliyor. Bize de “Filistin meselesini ekoloji gündemiyle değerlendirelim” diye öneriler gelmişti. Ama Türkiye’de ekoloji mücadelesi henüz organik bir halk hareketine dönüşmüş değil. Evet, ekoloji örgütleri Türkiye’deki yıkıma karşı önemli bir mücadele yürütüyor. Ekoloji hareketinin içinde köylüler de var, ama ekoloji mücadelesinin Türkiye’de yerelleşebildiğini söylemek güç. Filistin gündemiyle dertlenen kitleler için sadece ekolojik bağlama vurgu yapmak devede kulak gibi kalıyor. İnsanlar “Filistin’de ağaçlar kesiliyor, ama kardeşlerimiz ölüyor” diyor.

Şeyma: Filistin edebiyatından tutun da direniş anlatılarına kadar, zeytin ağaçları ve portakal bahçeleri önemli bir imgedir. Zira siyonist işgal doğrudan toprağa da saldırıyor, bahçeleri talan ediyor, su yollarına beton dökerek işlevsiz kılıyor. Her karış toprağına kıymet veren Filistin halkı buna karşı da direniyor.

Öte yandan, İsrail-Türkiye arasında çok ciddi bir tohum ticareti ilişkisi var. Türkiye’de kullanılan tohumların çok büyük bir bölümü İsrail’den ithal ediliyor. Yani Türkiye’deki ekoloji hareketlerinin de pek çok açıdan Filistin için ses çıkarabileceği noktalar var. Ancak, Türkiye’de bunu gündem eden ne bir çevreci hareket var ne doğru düzgün bir tepki. Globalde kim hangi alandaysa o alanı Filistin gündemiyle birleştirerek mücadelenin ucundan tutuyor. Öğrenciler kampüste “İsrail’e akademik boykot” derken, feminist örgütler Filistinli kadınları merkeze koyuyor. Ama Türkiye’de sadece ekoloji hareketinde değil, başka politik gruplarda da ya bir atalet var ya da Filistin meselesine odaklı değiller. Filistin konusunda devamı gelmeyen, cılız sesler duyuyoruz.

Eda: Emperyalizm ekokırım suçlarını da içeriyor. Ama bir taraftan emperyalistler Filistin meselesinin sadece ekokırım üzerinden tartışılmasını da isteyebilir. Salt ekokırım üzerinden konuşmak “Savaş suçlarını konuşmayalım, ekolojik yıkımı konuşalım” diye özetleyeceğimiz bir durum da yaratabilir, ki bu emperyalistlerin işine gelir. Emperyalistler kıtlıktan ya da kimyasal bombalarla ölen insanları konuşmak yerine meseleyi bağlamından kopartarak sadece ekolojiye çekmek isteyeceklerdir. Burkina Faso’nun darbeyle devrilen lideri Thomas Sankara, “Ülkemizi işgal eden emperyalistler aynı zamanda savanlarımızı ve ormanlarımızı kundaklıyor” demişti. Emperyalist saldırı zaten Filistin’deki ekokırımı da planlıyor, içeriyor. Dolayısıyla, Filistin’deki ekokırım ayrı bir konu olarak tartışılabilir. Ama İsrail’in saldırıları sadece ekokırım meselesine çekildiğinde meselenin odağı da kayıyor.

Dilan: Emperyalist blokun saldırılarına karşı meseleye sadece ekokırım açısından bakmak burjuva siyasetinin bir yöntemi olabilir. Bu durum “Filistinliler için bisiklet sürüyoruz” diye özetlenebilecek içi boş mücadele yöntemlerine kapı aralayabilir. Sadece bu yöntemleri düşünmek bir girdap. “Yalnızca zeytin ağaçlarını konuşalım” demek tehlikeli bir siyasal söyleme de kapı aralıyor.

Batı dünyasında Filistin yanlısı akademisyenlere, sanatçılara sansür uygulanıyor. ABD’de gözaltına alınan akademisyenler oldu. Bunca baskıya karşın çıkan seslerden önemsedikleriniz var mı?

Arif: Filistin halkının önemsediği sesleri biz de önemsiyoruz. Çünkü bu sesler Filistin’le ilgili kamuoyu oluşturuyor. Filistin direnişinin ilk önemli adımı kendisini dünya kamuoyuna gösterebilmesi oldu. Bunun ilk yapıldığı yer Leyla Halid’in uçak kaçırdığı eylem. Glasgow Üniversitesi’nde Filistinli bir rektör seçildi. Rektör kefiyelerle karşılandı, kendisi de kürsüye kefiye ile çıktı. İsrail hegemonyası çok baskın. FİBG’in Almanya Konsolosluğu önündeki eylemde söylemeye çalıştığı şeylerden biri, Holokost’un derdini İsrail’e ihraç etmesi. Üstlerindeki suçu Hamas’a yıkmaya çalışıyorlar. En sert polis müdahalelerinin Berlin’de görülüyor olması biraz da bu yüzden. Dolayısıyla, ünlü veya ünsüz herhangi bir Filistin yanlısı söz İsrail’in hegemonyasının çatlatılmasını sağlıyor. Medya üstünlüğü başlarda İsrail lehineyken bu “çatlak” seslerle Filistin’in lehine dönmeye başladı. İnsanlar Filistin’e beklenmedik bir destek vermeye başladı. Mesela, ABD’deki Filistin’e destek eylemlerinde, insanların “Pazar günleri konsolosluk önüne geliyorum, çünkü yapabileceğim başka bir şey yok” dediklerini görüyoruz. Filistin’de öldürülen çocuklar için bir şey yapılması gerektiğini hissediyorlar. Dolayısıyla, hikâye soykırım karşıtlığına döndüğü için eylemler kitleselleşiyor. Bu durum Filistin halkının haklılığının açıklanmasını sağlıyor. Çünkü İsrail’in mutlak kötülüğü tescillendi.

Şeyma: Takip ettiğim Filistinliler “Biz yalnız soykırıma direnmiyoruz, aynı zamanda yıllarca hâkim olan emperyal anlatıyı da değiştiriyoruz” diyorlar. Sahiden de öyle. ABD’de, Avrupa’da birçok insan eylemlere belki başta sadece “Bebekler ölmesin” demek için geliyorken, bir süre sonra “Filistin halkı işgal altında, biz de bu özgürlük mücadelesinin safındayız” diyebiliyor. “Filistin halkından öğreniyoruz” yalnız romantik bir cümle değil yani.

“Anlatıyı değiştirmek” derken ne kastediliyor sizce?

İsrail ve Filistin meselesi yıllardır Batı’da eşit iki taraf arasında bir çatışma olarak anılırken, bugünlerde meselenin İsrail’in yıllardır sürdürdüğü Siyonist işgal ve etnik temizliğe karşı Filistin halkının direnişi olduğu söylemi çok daha görünür halde. Mücadele kitleselleştikçe paradigmaları dönüştürme gücüne erişiyor. Bizim de burada yapmaya çalıştığımız şeylerden biri bu. Filistin için yapmamız gerekenlerden biri de gerçeğin üstündeki örtüyü kaldırmak.

Türkiye halkının –böyle isimlendirmese de– antiemperyalist damarı kuvvetli. Çoğu insan ABD ve İsrail arasındaki organik bağın farkında ve karşısında, ama yerli sermayenin İsrail’deki soykırımla bağını kuramıyor. İnsanlar Siemens şirketinin İsrail’i nasıl beslediğini bilip boykot ederken, örneğin Limak’ın, Akçansa’nın çimento satışı ile soykırımın devam etmesi arasında bir ilişki görmüyor. Çünkü muktedirler tarafından üstü örtülmeye çalışılan bir hakikat bu. Siyasetçilerin, patronların farklı kanallarla yeniden ürettiği “Biz Filistin’in tarafındayız” söylemiyle de beslenen yerleşmiş bazı inançlar var. Biz aksini verilerle ortaya koysak bile bu inancı kırmak epey güç olabiliyor. Bu nedenle bazı söylemleri özellikle kullanmayı seviyoruz. İsrail’le ticareti sürdürenlere hükümetin dilini ters yüz eden bir yerden, “yerli-milli işbirlikçi” diyoruz mesela. FİBG bir anlamda karşı hegemonya üretme denemesi. Bunun bir ayağı da yerleşik anlatılara, çarpıtılmış gerçeklere karşı yeni bir dil kurmak.

Bu hegemonyanın kırılması için Türkiye’deki sanatçıların da bir rolü olamaz mı?

Elbette olabilir. Herkes bulunduğu alanda nasıl destek verebiliyorsa oradan başlamalı. Örneğin, Zorlu PSM’nin kültür-sanat alanında önemli bir yeri var. Sanatçılar güçleri nispetince bir ses çıkarabilselerdi etkili olabilirdi. Zorlu’nun kirli işbirliğinin kamuoyunda görünürlüğü artardı. Benim de sevdiğim sanatçılar Zorlu PSM’de konser veriyor, ama gitmiyorum. Bu da boykota dahil. (gülüyor) Yurtdışında örneklerini görüyoruz, film festivalleri sanatçılar tarafından boykot ediliyor mesela. Biz de burada Sónar Fest boykotu için sanatçılara çağrıda bulunduk, ama “Zorlu Holding Siyonist soykırıma ortak olduğu için Zorlu PSM’de sahneye çıkmıyorum” diyen kimse çıkmadı maalesef.

Buna karşın Batı’da Mark Ruffalo, Billie Eilish, Roger Waters gibi sanatçılar Filistin’e destek vermekten geri durmadılar…

Filistin’in F’sinin söylenmesinin antisemitik kabul edilip susturulmaya çalışıldığı yerde bu konuda tavır almak kıymetli tabii. Bunu konforlu alanından hiç çıkmadan yapanlar da var, nadiren de olsa kariyerini riske atarak yapan da. Batı’daki bağlam Türkiye ile aynı değil. Bu sosyal-siyasal farkları gözeterek değerlendirmek lâzım durumu. Türkiye’de bu desteği açıktan vermenin kendisi sanatçılar için risk değil, hatta işlerine yarayabilir bile. Nasıl destek verdiğine göre değişir.

Arif: Türkiye’de karpuz imgesinin bir anlamı olmayabilir. Almanya’da yaşayan bir arkadaşım bana “Eylem yapamıyoruz, Filistin bayrağı yasak” demişti. Bir Filistin restoranının dolmalardan Filistin bayrağı yaptığını söylemişti. Yani dolma farklı bağlamlarda farklı eylem alanı açabiliyor, tıpkı karpuzun senelerce Filistin direnişinin sembollerinden biri olması gibi. Türkiye’de insanların karpuz imgesini kullanmasına bazen kızıyorum, “Filistin bayrağı taşıyın, kefiye takın” diyorum.

Şampiyonlar Ligi’nde oynanan maçlarda özellikle Celtic tribünlerinde Filistin bayraklarının dalgalandığını gördük. Ama Filistin bayrağının daha kolay dalgalanabileceği Türkiye’de, mesela Galatasaray’ın Şampiyonlar Ligi maçlarında Celtic tribünlerindeki kadar güçlü bir karşı koyuşu göremedik…

Arif: Çünkü Galatasaray’ın sponsoru bizim de protesto ettiğimiz SOCAR. Türkiye’de hangi camianın kime yakın olduğu, hangi başkanın hangi siyaseti desteklediği tartışılır. Galatasaray’ın oligarşi içindeki konumuyla SOCAR’ın sponsorluğu arasında bir bağ olduğunu düşünüyorum.

Türkiye’deki kulüplerin hiçbirinin Celtic gibi olamamasının bir nedeni daha var. İrlanda ve İskoç halklarının Filistin’le kurduğu ilişki bambaşka. İrlanda Filistin için büyük bir mücadele veriyor. Bu mücadele 7 Ekim’den önce de veriliyordu. Arap Baharı’yla Filistin meselesi dünya genelinde kesintiye uğramıştı. Ama Filistin meselesinin kesintiye uğramadan savunulduğu belki de tek yer İskoçya ve İrlanda’ydı. Sanırım bunun nedeni İsrail’in emperyalist kurucu ortaklarından birinin İngiltere oluşu. Çünkü Celtic siyasal bir harekete yaslanıyor. Türkiye’de de benzer bir şeyi Amedspor yapabilirdi. Ama Amedspor da kendi derdiyle meşgul.

Şeyma: Galatasaray stadında Filistin bayrakları görebiliriz belki, ama “SOCAR ile ilişkiyi kesin” gibi bir pankart görür müyüz, emin değilim.

Dilan: Ben görebileceğimizi düşünüyorum. Türkiye’de politik mücadelenin sönümlendiği bir dönemdeyiz. İnsanların “Aman ben karışmayayım” dediği bir dönem bu. Taraftarlara “SOCAR’la ilişkiyi kesin” pankartını asmak zorunda olduklarını hatırlatmak lâzım. Taraftar gruplarının kulüplere baskı yapabileceğine inanıyorum. Çünkü taraftarlar kulüplerden daha büyük.

Eylemlerin adresleri deyince akla Starbucks da geliyor. Starbucks’ın hedefte olduğu bir boykot örgütlenmeye çalışıldı. Böylesi boykot ve mitinglerin Filistin meselesini doğru kavradığını düşünüyor musunuz?

Eda: Filistin’deki soykırımın insanların üzerinde bıraktığı duygusal bir etki var. İnsanlar politik bir hattı benimseyen bir örgüt bulamadıkları için daha duygusal ve histerik eylemlere savrulabiliyor. Toplumsal bir boykot inşa edilememesinden dolayı da bireysel boykotları tercih ediyorlar.

Dilan: Ayrıca, bireysel boykot teşvik edilen de bir şey. Bireysel boykotun bir işe yaradığı söylenerek başka herhangi bir şey yapılmaması isteniyor. Çünkü işin ucunda “ulusal çıkarlar” var. Bireysel boykotun tamamen anlamsız olduğunu söylemiyorum. Ama Türkiye’de gördüğümüz örgütsüz boykotun suyu bulandırdığı açık.

Şeyma: Boykotun yurtdışındaki algılanışıyla buradaki karşılığı çok farklı. Globalde boykot meselesinde ana odak kabul edilen, boykot listelerinin belirleyicisi BDS (Boycott, Divestment and Sanctions -Boykot, Tecrit ve Yaptırımlar) hareketi. Ve BDS’nin boykot çağrısı İsrail’e yatırımların geri çekilmesini ve yaptırımları da içeren, işgalciyle ilişkilerin normalleşmesini reddetme çağrısı. Ve bu karşılık da buluyor.

Türkiye’de ise boykot, belli güç odakları tarafından insanların samimi öfkesinin soğurulmasının bir yolu olarak teşvik edilen, yalnızca şahsi alışverişi kapsayacak bir eylemlilik olmaya sıkıştırılmış halde. Bu hâkim söylemin de etkisiyle insanlar İsrail’i bilfiil besleyen yerli işbirlikçilerin karşısına dikilmek yerine, Starbucks’ta kahve içen insana, sorumluya değil, tüketiciye yöneltiyor öfkesini.

Üstelik, globalde boykot listeleri daha stratejik ve odaklıyken, burada ciddi bir kafa karışıklığı da söz konusu. “İsrail malları yerine bunu alın” diye önerilen bazı yerli markaların sahipleri İsrail’e hizmet etmeye devam ediyor ve nedense bunlar boykot listelerine bir türlü dahil edilemiyor. Bireysel boykot kıymetli bir tavırsa da “Boykot demek İsrail’e her alanda yaptırım demektir” talebimizi art niyetli bulup meseleyi sadece kişisel tüketim alışkanlıklarına indirgemek de elbette samimiyetsiz bir politik tercih.

Bahsettiğimiz kutuplaşmayı boykot meselesi üzerinden de görüyoruz. “Bir cephe boykotçular, ikinci cephe boykotçuları eleştirenler” gibi bir bölünme var. Ancak biz iki tarafa da “Gelin boykotun gerçek mânâsını yeniden düşünelim” diyoruz. Zira boykotun esas mânâsı İsrail’in üzerindeki ekonomik, siyasi baskıyı artırıp yalnızlaştırmak. İşgalcinin petrolünün yarısından fazlasını sağlayan SOCAR’ın işlevsiz kılınması da, Zorlu Holding’in soykırıma enerji üretmemesi de ancak boykotla mümkün. Tabii bu hepimizin sermayenin, iktidarın, Siyonistlerle işbirliği yapan herkesin yakasına yapışıp Filistin özgür oluncaya kadar bırakmadığımız bir boykotla mümkün.

Hükümet ve sermayeden “vicdanlı” olmalarını veya “insanlık” yapmalarını beklemiyoruz. Savaş da, soykırım da kapitalizmin bir parçası. Soykırımı devam ettiren emperyalist düzen içindeki güçlerden biri olan AKP hükümetine hükümetine “Filistin’deki soykırımın bir parçasısın, biliyoruz” diyoruz.

Dünyada eylemler bazı kazanımlar elde etse de soykırım devam ediyor. Gazze’yle beraber saldırılar Refah’a kadar genişledi. 40 bine yaklaşan can kaybı var. Halkların bu kadar yoğun bir çaba verdiği, ancak soykırımın durmadığı bu tablo bize ne söylüyor?

Arif: Eylemlerin bir faydası oldu. İspanya ve Hollanda İsrail’le silah ticaretine çeşitli yasaklar getirdi, bazı silah fabrikalarında üretim durduruldu. İki-üç ay öncesine göre durum artık çok farklı. Macron’un birkaç ay önceki açıklamalarıyla şimdiki açıklamaları arasında büyük fark var. Macron bile Fransa halkının öfkesini görmemezlik edemedi. Erdoğan için de aynı şey geçerli.

Şeyma: “Tüm dünya ayağa kalktı, bu daha fazla sonuç üretmeli” diye ummakla beraber, Filistin gündeminin bu kadar kitleselleşmesi Batı’daki insanlar açısından görece yeni. Bu yüzden tüm bunları özgürlüğe giden yolda bir adım olarak görüyor ve yıkıcı-dönüştürücü kudrette bir birikim yarattığını düşünüyorum.

Öte yandan, Batı’daki kadar değilse de Türkiye’de bir hareketlilik mevcut, ama durum farklı bence. Burada Filistin’e destek sorunu olduğunu söyleyemeyiz, ama nasılına gelince iş değişiyor. Zira güç sahipleri tarafından da ciddi manipüle edilen bir mesele. Örneğin MÜSİAD, İsrail’le ticareti sürdüren üyelerine tek laf edemez, hatta bu durumu yalanlarken, Galata Köprüsü’nde binlerin katıldığı Filistin’e destek yürüyüşüyle kitlelerin vicdanını kullanarak güç devşirebiliyordu.

Halklar samimiyetle çabalasa da sorumlular Siyonizme desteğini çekmeden kazanım elde edilmiyor. Bunun için sokaktaki öfkenin doğru muhatabını bulması için uğraşıyoruz. “Filistinle dayanışmak neyi gerektirir?” sorusunu tartışmaya açmaya çalışıyoruz.

Peki, meselenin “vicdan” veya “hakkaniyet” gibi kavramlar üzerinden tartışılmasına nasıl bakıyorsunuz?

Dilan: Hükümet ve sermayeden “vicdanlı” olmalarını veya “insanlık” yapmalarını beklemiyoruz. Savaş da soykırım da kapitalizmin bir parçası. “Kapitalizm iyi gidiyordu, bir anda savaş çıktı” demek doğru değil. Soykırımı devam ettiren emperyalist düzen içindeki güçlerden biri olan AKP hükümetine “Bu ihaneti bırak” demeye çalışmıyoruz. AKP hükümetine “Filistin’deki soykırımın bir parçasısın, biliyoruz” diyoruz.

Dilara: Taksim Meydanı’nda Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından kurulan, Filistin’deki savaşla ilgili çeşitli videoların gösterildiği bir çadır vardı. O çadıra girdiğinizde acı çeken Gazzeli çocukları görüyordunuz. Hükümet mazlum edebiyatını çok sık yapıyor. Bizimkisi sadece mazlum bir halkın yanında olmak değil, direnen bir halkın sesini yükseltmek.

Şeyma: Katılıyorum, Filistin’de yediden yetmişe herkes içine doğdukları direniş bilincini kuşanmış, mağrur ve onurlu duruşlarını en zor şartlarda dahi korurken, Türkiye’de egemen söylem onları mağdur, gariban bir topluluk olarak tarif ediyor ısrarla. İktidar da bu resimde kendini zulme karşı mazluma kol kanat geren kurtarıcı pozisyonuna atayarak güç ve meşruiyet devşiriyor.

Arif: Hükümetin diline baktığımızda “veren el” olmaktan muazzam bir keyif duyduklarını görüyoruz. Filistinlilere “veren el” pozisyonunu koruyabildiği ölçüde yardım eden bir pozisyon bu; Filistin’de AKP hükümetinin işine yaramayan bir şey olduğu anda Filistinlilerin kötü görüleceği tehlikeli bir pozisyon.

Nasıl yani?

Hükümete ses çıkarmayan insanların diline baktığımızda işgalcilerin dilini sahiplendiklerini görüyoruz. Şifa Hastanesi’ne yapılan saldırıdan sonra Filistin İnisiyatifi hesabı rezil bir paylaşım yaparak “Kadınlarımız ve çocuklarımız kirletildi” dedi. Tam da İsrail’in sözde “kirletmek” için yaptığı eylemi bir anlamda sahiplendiler. Biz işgalcinin dilini sahiplenmiyoruz, direnişin sesine kulak vermeye çalışıyoruz. Bu yüzden Ebu Cemal’e, Gassan Kanafani’ye, Ebu Hubeyde’ye referans veriyoruz.

Öte yandan, Türkiye’de solun “Bu hikâyenin gerçek sahibi biziz” diyerek pozisyon aldığını görüyoruz. Bu söylem de hatalı. Meseleyi sürekli kendi kültürel kampına çekerek anlamaya çalışmak, “Deniz Gezmiş’in yolunda gidiyoruz” demek eksik. Biz de Deniz Gezmiş’in yolundan gidiyoruz, ama Ebu Hubeyde’nin, Rachel Corrie’nin, Gassan Kanafani’nin, Aaron Bushnell’in yolundan gitmeye de çalışıyoruz.

Filistin meselesi kültürel kampların çok ötesinde bir şey. Ama Türkiye’de siyaset kamplar üzerinden bölünüyor. Halbuki kampların hiçbirinin merkezinde gerçekten Filistin yok. Dolayısıyla, Filistin İçin Bin Genç olarak mevcut siyasi ve kültürel kampları da aşmaya çalışıyoruz. Referansımızı doğrudan Filistin mücadelesinin içinden vermeye çalışıyoruz. Bu bakış bence kurucu.

Türkiye’nin sosyal, siyasal gerçekliğinin, sırtımızdaki bireysel ve kolektif yüklerin bize, mücadelemize etkisini görerek yürüyoruz. “Farklılarımızla bir aradayız” demiyoruz, çatışa çatışa ve sahiden sıkça zorlanarak da yapıyoruz bunu. Nihayetinde buluştuğumuz antiemperyalist-antisiyonist-antikapitalist hat bizi bir arada tutuyor.

Şeyma: Solun çoğunluğu “Cihatçı gibi görünmeden nasıl destek olsak” diye kırk takla atıyor. Hatta bazılarının Arapça direniş marşlarını veya sloganlarımızı dahi duyduğunda rahatsız olduğuna eminim, ama ispatlayamam. (gülüyor) Suni kaygılarını bir kenara bırakıp her öznesini sahiplenerek intifadanın yanındayız diyemediği gibi, belli figürlerin arkasına sığınarak sözde Filistin safında dururken aslında bir alan tutma kavgası veriyor.

Madalyonun diğer yüzü de farklı değil. Örneğin, bir gözaltı sırasında otobüste ters kelepçeli halde beklerken polis namaz kılmak isteyen arkadaşlarımıza izin vermedi. Aksine “Siz namaz kılmak isteseydiniz burada işiniz olmazdı” diyerek çıkıştı. Bu laf da bir kafa karışıklığına işaret ediyor. Hareketi, zihinlerindeki ezber haritada bir yere oturtamayınca ya Filistin davasını kirletmekle suçlanıyoruz ya da doğru siyasi pozisyon almamakla. Yani çoklarının aşina oldukları anlatılar, iki mahalleli ezbere söylemler çatırdıyor bu karşılaşmalarda. Çünkü biz bu meseleyi eleştirdiğimiz kimlikçiliğe düşmeden yapmaya çabalıyoruz. Ama kimliklerimizi hiçleştirdiğimiz, “Hepimiz insanız” falan dediğimiz bir yerde de değiliz.

Türkiye’nin sosyal, siyasal gerçekliğinin, sırtımızdaki bireysel ve kolektif yüklerin bize, mücadelemize etkisini görerek yürüyoruz. Romantik bir yerden “Farklılarımızla bir aradayız” demiyoruz, çatışa çatışa ve sahiden sıkça zorlanarak da yapıyoruz bunu. Nihayetinde buluştuğumuz antiemperyalist-antisiyonist-antikapitalist hat bizi bir arada tutuyor. Böyle bir hattan Filistin mücadelesi yürütmek de bizi okların hedefine koyuyor tabii. İnsanlar sıkça “Siz İsrail’e karşıyız diyorsunuz. Neden en çok hükümeti suçluyorsunuz, neden dilinizden sermaye düşmüyor?” şeklinde eleştiriyor bizi. Ancak FİBG olarak yalnız söylenmeyeni söylemek değil, söylettirilmeyeni söylemeye ve eylemeye de çalışıyoruz.

William I. Robinson ve Hoi An. Nguyen “Gazze: Küresel kapitalizmin krizine açılan ürkütücü bir pencere” başlıklı makalelerinde, “Gazze, soykırımın önümüzdeki on yıllarda sermayenin artık sermaye ile artık insanlık arasındaki uzlaşmaz çelişkisini aşmak için siyasi bir araç haline gelebileceğini gösteren gerçek zamanlı bir tehlike çanıdır”  diyorlar. Günümüzü Gazze’deki savaş bağlamında nasıl değerlendiriyorsunuz?

Arif: İsrail saldırıları oligarşinin taraflarını net bir şekilde göstermiş oldu. Emperyalizmin 20. yüzyılda bitmiş bir hikâye olmadığını, hâlâ ne kadar yıkıcı bir güce sahip olduğunu gösterdi. Sermaye ve devletlerin göbek bağı da net bir şekilde görüldü. “Büyük şeytan” Amerika ve NATO’nun Batı emperyalizmini yeniden harekete geçirişine şahitlik ettim.

Saydığım aktörlerin Türkiye siyaseti için böylesine kurucu olduğunun farkında değildim. Bu durum beni tekrar eski kodlarıma, yani Batı karşıtlığına götürdü. Emperyalizmin Batı Asya’yı, Afrika’yı ve Güney Amerika’yı nasıl şekillendirdiğini tekrar görüp yürütmemiz gereken siyasetin koordinatlarıyla ilgili fikirlerimi de ateşlemiş oldu.

Yapmamız gereken kendi halkalarımızdan başlayarak oligarşik yapının parçalarının kimler olduğunu tespit etmeye çalışmak. Bu parçaların gerçek göstergeleri Filistin-İsrail çatışmasında karşımıza çıkıyor. Taraflar çok belirgin. Türkiye Cumhuriyeti hükümeti ve muhalefetinin de bu oligarşinin bir parçası olmaya çalıştığını görüyoruz. Haliyle mücadele hem iktidar hem de muhalefetle yapılmak zorunda.

Benim için en kurucu imge Naci el-Ali’nin çizdiği bir karikatür, Hanzala –Gazze özgürlüğüne kavuşana kadar yüzünü bize dönmeyecek olan Hanzala. Rachel Corrie ise bir başka kurucu figür. İsrail’in işgal ve yıkım projelerine karşı dururken öldürülen bir kadın. Beni çok etkilemişti. Çünkü “Bizimkiler gitmemiş, o gitmiş” diyordum.

Filistin’de süren soykırımda kadınlara yönelen şiddetin boyutunda sizce bir farklılık var mı?

Dilan: Kadınlara yönelen şiddet sermaye ve patriyarka ittifakının bir izdüşümü. Filistinli kadınlarla içi boş bir duygusal ilişki kurmuyorum. Filistinli kadınların yaşadıklarını görmek sermaye ve patriyarkaya daha fazla öfkelenmeme neden oluyor.

Şeyma: Filistinli kadınlar hem kolonyal hem de ataerkil şiddetin hedefindeler. Anlattıklarını dinlediğinizde taciz, tecavüz, cinsel şiddetin hayatlarının bir rutini olduğunu görüyoruz. Siyonist işgalciler hem günlük hayatlarında hem zindanlarda kadınlara ayrı bir şiddet politikası uyguluyorlar, zira onların direnişin başat öğesi olduklarının farkındalar. Tüm bunların karşısında Filistinli kız kardeşlerimin duruşları, direngenliklerine çok saygı duyuyor, muhabbet besliyorum.

Eda: Savaşların olduğu bölgelerde emperyalist güçlerin kadınlara özel bir şiddet uyguladığı aşikâr. Çünkü emperyalistler kadınlara “ganimet” olarak da bakıyor. Ha ülkenin toprağına girilmiş ha kadınlara tecavüz edilmiş, bu patriyarkal militarist aklı İsrail askerlerinde de görmek mümkün. Şiddet bazen kısırlaştırma, bazen de seks köleliği olarak ortaya çıkabiliyor. Ama eline silah alan militan kadınların meseleyi sadece kimlikleri üzerinden yorumlamadığını görüyoruz. Tabii ki kimliğinin farkında olan, ama onun ötesinde yurdunu savunma pratiği içeren farklı bir durum var.

Sizler için Filistin direnişinin imgeleri neler?

Arif: Büyüdüğüm ailede Filistin önemli bir gündemdi. Babam Mavi Marmara gemisine katılmıştı. Benim için en kurucu imge Naci el-Ali’nin çizdiği bir karikatür, Hanzala –Gazze özgürlüğüne kavuşana kadar yüzünü bize dönmeyecek olan Hanzala. Küçüklüğümden beri onun yüzünü merak ediyorum.

Rachel Corrie ise bir başka kurucu figür. Çünkü Amerika’dan çıkıp Filistin’e giden, Batı Şeria’da İsrail’in işgal ve yıkım projelerine karşı dururken zırhlı bir buldozer altında ezilerek öldürülen bir kadın. Beni çok etkilemişti. Çünkü “Bizimkiler gitmemiş, o gitmiş” diyordum. Büyük bir fedakârlık, büyük bir yürek. Küçüklüğümden beri fotoğrafı içimi sızlatır. Bu iki imge benim için çok kurucu. İkisi de benim için sonunun çok yakın olmadığı bir mücadeleyi işaret ediyor. Hanzala o çizimde arkası dönük bekler, pasif gibi görünür, ama hep “Acaba ne zaman dönecek?” diye düşünürüm. Çizeri Naci Ali de öldürüldü. Birisi yüzünü çizecek mi acaba diye merak ederim.

Şeyma: Arif’le benzer ailelerden geliyoruz. Benim ailem için de Mavi Marmara önemli bir olaydı. On yaşımdan bir video var, TRT’de bir çocuk programı. Bana “Nelerden hoşlanıyorsun?”  diye sormuşlar. Ben “Yine bomba yağıyor göklerden özgürlük yerine, demokrasi adı altında” diye bir şiir yazmışım, onu okuyorum. Çünkü o zaman yine Gazze bombalanıyor. Bir şekilde hep gündemimizdeymiş Filistin.

İkinci intifada sırasında bir duvarın arkasında saklanan baba ve oğlunun ikonik resmi aklıma geliyor veya Ahmed Yasin’in meşhur “Ümmetin suskunluğunu sana şikâyet ediyorum Allahım” konuşması. Bunlar hatıramdaki canlı imgelerden. İsrail askerlerine kafa tutan kız çocuğu Ahed Temimi de güçlü bir semboldü. Keza çocuklar için mücadele ederken ölen Rachel Corrie de.

Dilara: Küçükken benim de evimde Hanzala resmi asılıydı. Bilgisayarın arka planı da yapmıştım. Karpuz da aynı şekilde. Onun neden bir sembol olduğunun konuşulduğunu hatırlıyorum. Rachel Corrie için ağladığımı hatırlıyorum. Mavi Marmara’ya gidemediğim için de ağlamıştım On-on bir yaşındaydım. “Niye beni götürmediler, küçüğüm, ama ben de bir şeyler yapabilirim” diyordum. “Keşke orada ölseydim” diye düşündüğümü hatırlıyorum.

Leyla Halid lise yıllarımda öğrendiğim bir figürdü. Öncesinde de gittiğim eylemler hep Filistin eylemleriydi. Taksim’deki Kudüs yürüyüşleriydi. İlk tek gittiğim eylem de Filistin eylemiydi yine. Figürler iç içe geçti bir yerden sonra. Lisede direniş örgütleriyle de tanıştım.

Eda: Muhafazakâr bir aileden geliyorum. Ailem politik değildi. Üniversiteye başladıktan sonra kadın hareketi vesilesiyle Filistin direnişiyle, direnişçileriyle tanıştım. Neriman Hurşid, feminist bir organizasyonda kadın bir militan. Oğlu gözü önünde öldürülüyor. Ondan sonra silahlı mücadeleye katılıyor. Keza Leyla Halid. Dediğim gibi, kadın hareketiyle beraber öğrendiğim figürler bunlar. Çok uzak bir geçmişe dayanmıyor, ama militan kadınlar beni çok etkiledi. İsimlerini, hikâyelerini duyduğumda etkilenmiştim.

Dilan: Bende de benzer şeyler var biraz. Kendi politik kimliğini sürekli baskılayan bir ailede büyüdüm. Kürt bir aileden geliyorum. Lisede zaman zaman politik konularla karşılaşsam da tam olarak algılayamadığım, içinde de olamadığım şeylerdi. Filistinlilerin gözaltına alınırken daima gülümsemeleri hep aklımda. Bu durum cesareti gösteriyor.

“Hanzala yüzünü ne zaman dönecek diye düşünürüm” dediniz. Eğer bir gün Hanzala’nın yüzünü göreceksek sizce o yüzde nasıl bir ifade olacak?

Arif: Filistinli gençler gözaltına alınırken gülümserler, mağrur bir gülümseme olur yüzlerinde. Muhtemelen onlarınkine benzer bir gülümseme görürüz Hanzala’nın da yüzünde.